آرتروز، یکی از دردهای شایع در ایران است که همه ما آن را از کودکی با ناله‌های پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایمان می‌شناسیم. دردی که حتی اگر چیزی از چند و چون آن ندانیم تقریبا همه ما نام آن را شنیده‌ایم و می‌دانیم نوعی بیماری مفصلی است که حرکات انسان را با درد می‌آمیزد و آه از نهاد انسان بلند می‌کند. اما آرتروز فقط مختص افراد مسن نیست و این روزها حسابی جای خود را میان جوانان باز کرده است. از سوی دیگر سبک زندگی این سال‌ها ما را برای ابتلا در سنین بالا به آرتروز مستعد‌تر می‌کند.
آرتروز، یکی از دردهای شایع در ایران است که همه ما آن را از کودکی با ناله‌های پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایمان می‌شناسیم. دردی که حتی اگر چیزی از چند و چون آن ندانیم تقریبا همه ما نام آن را شنیده‌ایم و می‌دانیم نوعی بیماری مفصلی است که حرکات انسان را با درد می‌آمیزد و آه از نهاد انسان بلند می‌کند. اما آرتروز فقط مختص افراد مسن نیست و این روزها حسابی جای خود را میان جوانان باز کرده است. از سوی دیگر سبک زندگی این سال‌ها ما را برای ابتلا در سنین بالا به آرتروز مستعد‌تر می‌کند.
چرا به آرتروز مبتلا می‌شویم؟
افزایش سن: رابطه زیادی بین سن و ابتلا به بیماری‌های مفصلی وجود دارد. در واقع هر اندازه سن انسان بیشتر می‌شود احتمال ابتلا فرد به بیماری‌های مفصلی از جمله آرتروز هم بیشتر می‌شود.
وارد کردن فشار زیاد به مفاصل: انجام حرکاتی که باعث وارد شدن فشار زیادی به مفاصل می‌شود و حرکات نامناسب می‌تواند به مرور زمان باعث ابتلا فرد به آرتروز شود. از جمله این حرکات می‌توان به بلند کردن اشیا بسیار سنگین اشاره کرد.
اضافه وزن: چاقی نیز یکی دیگر عواملی است که می‌تواند زمینه ابتلا افراد به آرتروز را فراهم کند؛ چرا که چاقی باعث می‌شود غضروف‌ها به‌طور مداوم در معرض یک فشار دائمی باشند. فرد چاق گویی همواره با خود یک وزنه اضافه حمل می‌کند که به مفاصلش فشار می‌آورد. این افراد بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز زودرس هستند، بنابراین والدین باید نسبت به چاقی بیش از حد کودکان خود خیلی حساس باشند.
حمل بار اضافه: اگر شما از آن گروه افرادی هستید که همیشه با خود یک کیف بزرگ پر از لوازم غیرضروری حمل می‌کنید که بسیار هم سنگین است بهتر است این عادت خود را ترک کنید و به مفاصلتان رحم کنید. والدین هم باید مراقب باشند که از خرید کیف‌های سنگین برای فرزندان‌شان خودداری کنند و مراقب باشند که بچه‌ها جز کتاب و دفتر‌های ضروری بار اضافه‌ای با خود حمل نکنند.
استفاده نامناسب از کامپیوتر: این روزها که کامپیوترها به یکی از لوازم مهم زندگی ما تبدیل شده‌اند. اگر روش استفاده درست از آنها را نیاموزیم می‌توانند به مرور زمان به یکی از وسایل آسیب‌زا برای بدن ما تبدیل شوند و یکی از درد‌هایی که برایمان به ارمغان می‌آورند، ابتلا به آرتروز در نقاط مختلف بدن است.
شغل: فعالان در برخی از شغل‌ها بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به آرتروز هستند. از جمله این مشاغل، کارگرها هستند که باید بیشتر به نکات پیشگیری از بیماری توجه کنند. کارگری که با دریل کار می‌کند، به طور مداوم روی مفصل شانه‌اش، فشار می‌آورد و اگر از روش‌های پیشگیری استفاده نکند بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز شانه است. یا افرادی که با کامپیوتر کار می‌کنند، منشی‌ها و کسانی که زیاد می‌ایستند نیز ممکن است در سنین پایین‌تر به این بیماری مبتلا شوند.
ژنتیک: همیشه رد پای ژنتیک را می‌توان در ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها دید و آرتروز هم از این امر مستثنا نیست.
پله‌پله تا تشخیص آرتروز
نخستین نشانه‌های این بیماری با درد خود را نشان می‌دهد و در مراحل بعدی با کاهش دامنه حرکت مفصل توام خواهد بود؛ به طور مثال کسی که شانه‌اش گرفتار آرتروز شده، ممکن است نتواند شانه خود را باز کند و این عمل برای او بسیار دردناک باشد یا فردی که در ناحیه زانو آرتروز دارد ممکن است در مراحل پیشرفته بیمار در حرکات خود دچار مشکل شود و مثلا زانو‌ها دامنه حرکت طبیعی خود را از دست بدهند. در مراحل پیشرفته‌تر بیماری حتی ممکن است مفاصل متورم شده و تغییرشکل بدهند و ضایعات استخوانی در آنها به وجود آمده و باعث بد فرم شدن مفاصل (کجی مفاصل) شود.
نکته: هر اندازه بیمار دامنه حرکت مفاصل را کمتر کند بیماری بیشتر پیشرفت می‌کند و حرکات مفاصل هم روز به روز بیشتر از بین می‌رود. در این مرحله اگرچه با درمان‌های رایج می‌توان درد را کاهش داد اما در صورتی که بیمار دیر به پزشک مراجعه کند ممکن است به دلایل فراوان حتی با فیزیوتراپی هم نتوان دامنه حرکت مفصل را مداوا کرد.
سدهایی در برابر ابتلا به آرتروز
با توجه به اینکه زندگی امروز، زندگی در حالت نشسته است و بیشتر ما اغلب اوقات خود را در حالت نشسته می‌گذرانیم لزوم ورزش بیش از پیش احساس می‌شود. بنابراین حتما از جوانی ورزش را شروع کنید، ورزش‌هایی مانند شنا و ژیمناستیک خیلی کمک‌کننده هستند. البته مراقب باشید که فشار غیرعادی به مفاصلتان وارد نکنید. مصرف نوشابه را فراموش کنید و به جای آن بیشتر از لبنیات مانند شیر، پنیر و دوغ استفاده کنید. سیگار و مواد مخدر و نوشیدن نوشابه باعث اختلال در جذب مواد مغذی می‌شود. این در حالی است که تغذیه مناسب و ورزش باعث می‌شود در بدن گردش خون مناسبی ایجاد شده و درنتیجه مفاصل تغذیه بهتری از طریق خون داشته باشند.
توصیه مهم
اگرچه در برخی موارد آرتروز یک مفصل را درگیر می‌کند و درد در آن مفصل خود را نشان می‌دهد اما اغلب درد بیماری آرتروز در مفاصل متعدد بدن بروز می‌کند و درد تنها در یک نقطه احساس نمی‌شود. توجه داشته باشید اگر بیشتر از چند روز دردی را در مفاصل خود احساس کردید حتما به یک پزشک مراجعه کنید تا بتوانید با تشخیص به‌موقع بیماری را درمان کنید و از پیشرفت آن جلوگیری کنید.
مجله همشهری -شهرزاد عبدیه
زیبــا شــو دات کام
متن آهنگ دختر صحرا از سعید آسایش